شهر کوچک و ساحلی انزلی همه ساله پذیرای خیل فراوان گردشگرانی است که از دور و نزدیک به این خطه سرسبز سفر میکنند.
شمار گردشگران دیدارکننده از انزلی در سال بالغ بر دو میلیون نفر است که بیش از ۲۰۰هزار نفر از آنها تعطیلات نوروز را در این شهر میگذرانند.
شهرستان انزلی مطابق آخرین سرشماری حدود ۱۳۲هزارنفر جمعیت دارد که حدود ۱۰۶هزار نفر از آنان ساکن شهر انزلی هستند.
گویش مردم این منطقه گیلکی است ولی به دلیل مهاجرت وسیع آذری زبانها به این شهر، آذری به عنوان زبان دوم در بسیاری جاها به کار میرود.
شغل سنتی مردم این منطقه صیادی و شالیکاری است که در سالهای اخیر فعالیتهای بندری، گمرکی، بازرگانی و اداری نیز به آن افزوده شده است.
تالاب بینالمللی انزلی با حدود ۱۸هزار هکتار وسعت به لحاظ ویژگیهای طبیعیاش درسطح جهانی مطرح است و حتی گردشگرانی را از کشورهای خارجی به خود جلب میکند.
این گستره آرام آبی، بهشت پرندگان است. هزاران حواصیل، قو، غاز، چرخ ریسک ، طاووسک ، چلچله ، بوتیمار و پرستوی دریایی تالاب زیبای انزلی را به عنوان زیستگاه دائم یا موقت خود برگزیدهاند.
تالاب از نی و جگن ، لویی ، زنبق زرد، مریم آبی ، لاله مردابی و صدها گیاه خوش نقش و نگار دیگر پوشیده شده است.
دریای خزر در روزهای بهار تابلوی دیدنی از طبیعت است و هر ساعت به رنگی و حالتی در میآید. گاهی خروشان و سربی است ، گاه آرام و نیلی .
عطر پونههای وحشی در کنار رودها و در پای درختان مشام جان را مینوازد.
ساحل ماسهای وسیع مانند نواری نرم دریا را از درختان و خانهها جدا ساخته است.
خانههای گالی پوش، احشام و ماکیان موجود در حیاط این خانهها و لوتکاها (قایقهای چوبین) بسته شده بر ستونی چوبین در لب آب ، تابلوی طبیعی از زندگی روستایی را پیش چشم شهرنشینان زنده میکند.
بندر با کشتیهای رنگارنگ پهلو گرفته در میان مه نیز برای بسیاری از گردشگران جذاب و دیدنی است.
شنیدن سوت خفه کشتیها، در حالی که به تماشای بازی قطرات باران بر چالههای کوچک و بزرگ آب، برگهای سبز درختان و شیروانیهای رنگی نشستهای، عطر خوش چای طبیعی و کلوچههای محلی آرامش دلپذیری را در مسافران شهرهای سیمان و دود و آهن به جا میگذارد.
دیدار از بازار محلی بندرانزلی یا " شنبه بازار" با انواع تولیدات محلی از مرغ و تخممرغ و سبزیجات محلی گرفته تا دست بافههای رنگارنگ روستاییان و صنایع دستی چوبی جاذبه دیگر این شهر برای گردشگران است.
قدم زدن در زیر درختان نارنج بوستان ساحلی ، دیدار از برج ساعت یا فانوس دریایی، عمارت موزیک یا حافظیه و موجشکن نیز دقایق و ساعات خوشی را در خاطر مسافران به یادگار مینهد.
بوستان ساحلی انزلی را یکی از قدیمیترین بوستانهای موجود در کشور میدانند که خود از ارزشی تاریخی برخوردار است.
برج ساعت نیز که در قدیم به عنوان فانوس دریایی به کار میرفته نماد دیگری از این شهر بندری است .
موزه نظامی یا کاخ میان پشته که تاریخ ساخت آن به دوره رضاخانی بازمیگردد از بناهای تاریخی بسیار زیبای این شهر بندری است.
این عمارت که در میان درختان نارنج بنا نهاده شده چشم به آبهای نیلگون خزر دارد و گرچه اکنون به صورت موزه سلاحهای جنگی در آمده هنوز انسان را به یاد خلوتگاه شاعران ، نقاشان و نویسندگان میاندازد.
بازارهای فروش اجناس خارجی که به بازار روسی معروف است نیز در سالهای اخیر توانسته است خیل مشتاقان به خرید را به خود جلب کند.
بازار ماهی فروشان نیز گرچه فضا و بوی چندان مطلوبی ندارد مسافران دوستدار غذاهای دریایی را به خود فرا میخواند.
ماهی عمدهترین سوغات خوراکی این شهرستان است ولی انواع سبزیجات محلی ، زیتون ، سیر، ترشیجات محلی نیز برای عرضه به مسافران وجود دارد.
بندرانزلی مرکز تولید بسیاری از صنایع دستی چوبین و همچنین صنایع مرواربافی است.
قایقهای موتوری در کنار اسکلهها چشم به راه مسافران هستند تا آنها را به دل تالاب زیبای انزلی ببرند.
برخی از کومهها و غذاخوریهای سنتی موجود در تالاب و دیگر نقاط شهر محل مناسبی برای صرف یک غذای کاملا سنتی و طبیعی است.
عطر و طعم کته تهیه شده از برنج صدری، کره محلی ، ماهی برشته تازه و انواع خوراکهایی مانند میرزا قاسمی و فسنجان را هر مسافری که در این غذاخوریها وعدهای خوراک صرف کرده باشد ، فراموش نمیکند.
بندرانزلی در فاصله ۳۸۰کیلومتری تهران و ۴۰کیلومتری شهر رشت مرکز استان گیلان واقع است.